Freek van Riet (Rotterdamse Academie van Bouwkunst) koppelt in zijn afstudeeronderzoek de waterveiligheidsopgave met de verstedelijkingsopgave. Het onderzoek geeft vier locatieafhankelijke strategieën die leiden tot nieuwe ruimtelijke typologieën.
Kan je je onderwerpkeuze kort toelichten?
Vanuit ontwerpend onderzoek ben ik gestart met het vraagstuk hoe we in de verstedelijkingsstrategie tijdig kunnen anticiperen op de nijpende gevolgen van de klimaatcrisis. Hiervoor ben ik bewust niet gestart vanuit een locatie, maar vanuit het vraagstuk op zoek gegaan op welke plek en schaal ik dit het beste kon vertellen. Van daaruit ben ik pas later in het proces tot een viertal locatieafhankelijke strategieën gekomen en heb ik deze verder uitgewerkt.
Wat of wie zijn je inspiratiebronnen en kan je dit (kort) toelichten?
De factor tijd speelt een belangrijke rol in mijn afstuderen. Hiervoor ben ik gestart met een historische analyse en heb dit bekeken vanuit de gelaagdheid van het landschap. Door het analyseren van bestaande ontwikkelingen, heb ik veel inzicht gekregen in hoe lang bepaalde processen van voorbereiding en uitvoeringstijd duren. Ook de afhankelijkheden tussen de verschillende lagen gaven veel inzicht. De lessen uit het verleden zijn vervolgens een belangrijk start geweest voor het vervolg van mijn ontwerpend onderzoek. Naast goede begeleiding van mijn mentor Riëtte en sturing van de voorzitter Thijs, heb ik hier veel gehad aan de ‘minicolleges’ van mijn externe criticus Dirk Simons.
Daarnaast hebben de wetenschappelijke studies van Deltares naar de mogelijke gevolgen van zeespiegelstijging mij veel geholpen. De gesprekken met onder andere Marjolijn Haasnoot en deelname aan verschillende ateliers gaven mij voldoende inspiratie voor mijn eigen onderzoek. Het heeft mede geleid tot het maken van de verschillende strategieën en het uitzetten van een adaptief ontwikkelpad.
Benoem en beschrijf (kort) het sleutelmoment in je afstudeerproject.
Een belangrijk punt in mijn afstuderen was het moment dat ik de wetenschappelijke studies van Deltares juist weer deels los wist te laten en mij ging focussen op het bredere deel van mijn onderzoek. De opgedane wetenschappelijke kennis moest uiteindelijk in een concreet ontwerp gegoten worden. Het heeft vervolgens geholpen om toe te werken naar een toepassing op vier heel verschillende locaties. De toepassing van het onderzoek heeft daarmee geleid tot vier verschillende strategieën, die resulteerden in verschillende typologieën voor de locaties.
Projecttekst
In de huidige verstedelijkingsopgave van Nederland wordt weinig rekening gehouden met de toenemende risico’s van overstromingen door de klimaatcrisis. Dit terwijl het internationaal vermaarde waterveiligheidsbeleid de afgelopen honderd jaar altijd integraal verbonden was met de verstedelijking en infrastructuur. De lessen uit het verleden vormen de essentiële bouwstenen voor de toekomst. Dit afstudeeronderzoek geeft een langetermijnvisie op de verstedelijkingsopgave voor de 21ste eeuw die tijdig anticipeert op de klimaateffecten, in de vorm van vier locatieafhankelijke strategieën.
Mijn fascinatie is altijd uitgegaan naar het water, en het willen bedwingen en bespelen ervan door de mens in Nederland. Ik vind het echter verbazingwekkend om te zien dat in de huidige klimaatcrisis het verstedelijkingspatroon zich hier weinig van aantrekt, terwijl juist nu de besluiten worden genomen voor de komende drie (en meer) generaties. De manier van handelen en het nemen van maatregelen hangt sterk samen met de cultuur en tijdsperiode.
Zeespiegelstijging is onvermijdelijk. De mate waarin hangt voor een groot deel samen met de snelheid van CO2 reductie. We kunnen echter niet wachten op zekerheid en zullen nu al moeten gaan anticiperen op de onzekere toekomst. De vraag is welke keuzes we nu moeten maken en welke keuzes we in de toekomst nog kunnen maken als de zeespiegelstijging mee- en of tegenvalt.
Een analyse van de geschiedenis van de Deltawerken laat zien dat grootschalig publieke werken tijd nodig hebben. Tijd om vanuit de complexiteit van de opgave tot een integrale interventie te komen, tijd om alle belangen zorgvuldig af te wegen en vooral ook tijd om tot culturele bewustwording en acceptatie te komen.
Voor vier kenmerkende landschappen in Nederland is één handelingsperspectief ontwikkeld en geïllustreerd aan de hand van een concrete plek. De vier strategieën tonen de specificiteit van de waterveiligheidsopgave, maar ook hoe dit kan leiden tot nieuwe ruimtelijke typologieën. De ogenschijnlijk tegenstrijdige strategieën aanvallen, verdedigen, terugtrekken en verbinden zijn verbeeld aan de hand van respectievelijk Scheveningen (Dubbele Duinstad), Krimpen aan de Lek (Dras Dorp), Arnhem (Zand Stad) en de corridor A20 (Kronen Laan). De handelingsperspectieven bieden een nieuwe manier aan in het lange termijn ontwerpen voor Nederland.
Download afstudeeronderzoek
Meer afbeeldingen
Naam
Freek van Riet
linkedin
e-mail
Opleiding
Rotterdamse Academie van Bouwkunst
Start afstuderen
Februari 2019
Afgestudeerd
Juli 2020
Wat doe je nu?
Tijdens mijn afstudeerperiode ben ik na veel plezierige en leerzame jaren bij Ziegler | Branderhorst stedenbouw en architectuur, overgestapt naar MUST Stedebouw. Hier werk als stedenbouwkundige en landschapsontwerper aan uiteenlopende projecten, zoals het werken aan regionale verstedelijkingsstrategie, binnenstedelijke transformatie opgaven, kwalitatieve buurtonderzoeken en landschappelijke inrichting van de buitenruimte. Daarnaast ben ik sinds 1 januari 2021 aangesteld als lid van het directieteam. Hierin zet ik samen met de andere leden onder andere de koers uit van MUST.
Wat hoop/wil je als ontwerper in de nabije en/of in de verre toekomst bereiken?
Mijn missie is om stad, natuur en klimaat onlosmakelijk met elkaar te verbinden. Op die manier hoop ik een een bijdragen te kunnen leveren aan een rechtvaardige leefomgeving.
