De maandelijkse kijk- en luistertips staat dit keer in het teken van twee schrijvers: de journalist David Simon en de filmessayist Kogonada.
Serie: Show me a hero (2015, HBO Max, €5,99 per maand, maandelijks opzegbaar)
Jawel, een tip van een alweer zeven jaar oude TV-serie. De reden is dat sinds een maand of twee HBO Max als streamingdienst in Nederland beschikbaar is, een dienst voor iedereen die net even een tandje meer kwaliteit wil dan Netflix. In België is HBO Max te zien via Streamz. HBO Max heeft de beste series van HBO in het aanbod staan, waaronder alle series van schrijver David Simon: The Wire, The Deuce, Tremé en bovengenoemde Show me a Hero.
Een korte introductie van David Simon: als Baltimore journalist versloeg hij de misdaad in de stad en schreef er een adembenemend boek over, dat werd verfilmd als de serie The Wire. The Wire veranderde het genre TV-series en maakte zo’n indruk dat er boeken vol over zijn geschreven. Als je enigszins geïnteresseerd bent in hoe stadsontwikkeling in de echte wereld achter de schermen werkt: kijk dan naar alle series van David Simon, te beginnen met The Wire, en je voelt de complexiteit van de stad en stadsplanning tot in je botten.
De serie The Deuce gaat over de ruige buurt rond Times Square van de jaren zeventig en tachtig voordat het in de jaren negentig werd schoongeveegd. De serie Tremé gaat over de nasleep van orkaan Katrina in de gelijknamige wijk in New Orleans. Die twee series leggen iets minder nadruk op stedelijke politiek, maar bieden een onmisbaar sociaal-cultureel en historisch perspectief op een wijk. Eigenlijk verdient iedere wijk of stad een serie van David Simon, al is het maar om niet te vergeten hoe stedelijke machtssystemen ontstaan en bevochten worden.
De zesdelige serie Show me a hero speelt zich af in de rijke New Yorkse wijk Yonkers eind jaren tachtig en toont het waargebeurde relaas van een langdurig NIMBY protest tegen de komst van sociale woningbouw. De rechter dwingt de stad, ondanks de protesten, om de woningen te realiseren. Het beleid heeft namelijk bepaald dat alle deelgemeenten een deel van de sociale woningbouw moesten opnemen, dus ook de rijke deelgemeenten. De hoofdrollen zijn voor de jonge burgemeester Wasicsko en de rechter, maar de stadsplanner Oscar Newman (de ringbaard ontbreekt niet!) heeft een interessante bijrol. Hij ontwikkelde de Defensible Space theorie, waarin hij stelt dat eigen grond de betrokkenheid van bewoners bij de omgeving vergroot en de criminaliteit daardoor daalt. Die theorie vormde de basis voor deze poging tot de-segregatie.
De serie volgt vooral het politieke traject en is daardoor soms wel wat langdradig, maar het blijft toch een fascinerend relaas waar je tot het einde naar blijft kijken. Het is adembenemend om de grote offers en de felle strijd te zien voor hoogwaardige sociale woningbouw op wat minder gangbare locaties.
Er zijn natuurlijk veel parallellen te trekken met de roep om betaalbare woningen in deze tijd, en helaas zijn de omstandigheden alleen maar lastiger en het aantal helden minder. Realiseer je daarnaast dat het leeuwendeel van vergelijkbare jaren tachtig sociale woningbouw in Nederland inmiddels is verkocht en niet meer beschikbaar is voor lage inkomens. Nu zou de titel luiden ‘Show me this tragedy and I pray for some heroes’.
Deze en alle andere series van David Simon zijn hier te bekijken
Filmessays: Kogonada (2010-heden)
Heb je geen tijd voor lange tv-series, dan is het werk van de van oorsprong Zuid-Koreaanse filmmaker Kogonada misschien wat voor je. Kogonada maakte in 2017 zijn eerste en prachtige langspeelfilm Columbus met de architectuur van die stad in de hoofdrol. Maar hij is vooral bekend van zijn prachtige supercut filmessays over het werk van bekende auteur-regisseurs, waarbij een specifiek thema in het oeuvre wordt geïsoleerd en gemonteerd: de handen van Bresson, tijd van Linklater, etc. De estheten onder ons kunnen natuurlijk genieten van de symmetrie van Wes Anderson en het punt-perspectief van Stanley Kubrick (zie video hierboven).
Een speelse manier om over de relatie tussen film en architectuur vertellen zijn de volgende twee essays: de prachtige splitscreen Passageways van Ozu en de uitleg over neorealisme aan de hand van twee versies van dezelfde film van Vittorio De Sica. De film speelt zich geheel af in het prachtige station Roma Termini.