Nieuws

Ideal City – Archiprix 2022

Het afstudeerproject van Karel van Zanten (RAvB) probeert op een radicale en positieve manier een plein te maken dat van betekenis is voor de democratie van onze maatschappij, naar analogie van de traditionele steden waarin het plein een belangrijke rol speelde in de democratie. Het project verbeeldt de spanning tussen het ideële en het pragmatisme te verbeelden.

IdealCity werpt een kritische blik op onze huidige politieke situatie en haar architectuur. Het biedt een architectonisch perspectief voor een toekomst waarin politiek en burger zich weer verzoenen.

IdealCity werpt een kritische blik op onze huidige politieke situatie en haar architectuur. Het biedt een architectonisch perspectief voor een toekomst waarin politiek en burger zich weer verzoenen.

Kan je je onderwerpkeuze kort toelichten?

Mijn afstudeerproject heb ik IdealCity genoemd. Het komt voort uit de waarneming van een steeds hoger oplopende spanning tussen politici en burger. IdealCity biedt antwoorden op deze verwijdering tussen politiek en burger, en de problemen die dit veroorzaakt in de samenleving.

Dit maatschappelijke probleem wordt omgezet in een architectonisch narratief. Daarvoor zijn klassieke stedenbouwkundige bouwstenen ingezet en opnieuw geïnterpreteerd. Het plein is een van deze bouwstenen. Deze ruimte waar het publieke leven zich afspeelt, zowel in heden als verleden, is bij uitstek geschikt om de problemen tussen politiek en burger te adresseren. Het plein is gemeenschapsgrond. Iedereen die het betreedt voelt zich onderdeel van het geheel en kan delen in een gevoel van collectieve trots.

De projectlocatie is het Binnenhof in Den Haag. Het nieuw ontworpen plein voor de Tweede Kamer is representatief voor de nieuwe politiek. Het ontwerp gaat niet voorbij aan de bestaande problemen tussen politiek en burger, maar adresseert die juist. Door nieuwe gevels aan het bestaande Binnenhof toe te voegen, ontstaat een heldere geometrische ruimte, een plek waar politici en burgers weer toenadering kunnen zoeken. Als een soort laboratorium van een nieuw begin in Den Haag.

De gevels van het plein zijn ontworpen als ‘inhabitable wall’ die dik genoeg is om ruimtes te herbergen. De architectuur van deze muren biedt een overweldigende reis langs de werking van het politieke systeem, in al zijn smerigheid en schoonheid. Hoe verder de bezoeker gaat, hoe dichter hij de politiek nadert. De reis is niet gemakkelijk, maar de eindbestemming is indrukwekkend: de ideële ruimte, een conditie waar men hopelijk naar blijft terugverlangen.

IdealCity werpt een kritische blik op onze huidige politieke situatie en haar architectuur. Het biedt een architectonisch perspectief voor een toekomst waarin politiek en burger zich weer verzoenen. Het doet je onherroepelijk de vraag stellen: blijft het voorgestelde perspectief bij een utopie, of willen we dit tot werkelijkheid maken? Dan zullen we zelf iets moeten veranderen.

Ideal City is een architectonisch perspectief voor de steeds verder uit elkaar groeiende politici en burgers.

Ideal City is een architectonisch perspectief voor de steeds verder uit elkaar groeiende politici en burgers.

Wat of wie zijn je inspiratiebronnen en kan je dit (kort) toelichten?

De projecten van KGDVS weten me altijd te boeien omdat ze conceptueel heel sterk zijn. Een andere belangrijke inspiratie voor me zijn de oude Italiaanse pleinen en tuinen, zoals in Vigevano en Pienza, die heel poëtisch zijn.

Benoem en beschrijf (kort) het sleutelmoment in je afstudeerproject.

Dat was het moment dat ik in het onderzoek naar pleinen ontdekte wat de potentie en kracht is die het plein als typologie vanouds heeft, en welke politieke rol juist de Hofplaats kan spelen in onze huidige maatschappij als ‘stukje ideale voorbeeld stad’.

Een maatschappelijk probleem wordt vertaald in een architectonisch narratief. De ontworpen muren rondom het nieuwe plein van de Tweede Kamer, bieden een overweldigende reis langs de werking van het politieke systeem, in al zijn smerigheid en schoonheid.

Een maatschappelijk probleem wordt vertaald in een architectonisch narratief. De ontworpen muren rondom het nieuwe plein van de Tweede Kamer, bieden een overweldigende reis langs de werking van het politieke systeem, in al zijn smerigheid en schoonheid.

Projecttekst

Het is het jaar 2050. Het experiment was succesvol en de afbraak van de architectuur rondom de Tweede Kamer in Den Haag is begonnen. Er zijn openingen ontstaan in de ooit zo indrukwekkende pleingevels rondom de ruimte waar het experiment heeft plaatsgevonden. De architectuur, een bemiddelaar in de problematische relatie tussen politiek en burger, is langzaam bezig te verdwijnen. Het vertrouwen lijkt hersteld. Een positieve toekomst lonkt.

Terug naar 2022. De spanningen tussen politiek en samenleving lopen hoog op. Politici en burgers groeien steeds verder uit elkaar en het wederzijds wantrouwen is groot. Dit is duidelijk voelbaar in de omgeving van het Tweede Kamer- gebouw, ooit ontworpen vanuit het optimisme van de jaren tachtig waarin burger en politiek dichter bij elkaar stonden. Maar de tijden zijn veranderd. Ogenschijnlijk ontkent de omgeving van de Tweede Kamer de problematische relatie tussen burger en politiek. Er lijkt nog altijd transparantie en vertrouwen te zijn, maar de schijn bedriegt. Zichtbare en onzichtbare controles, observaties en afscheidingen doen hun werk.

Dit project biedt antwoorden op de verwijdering tussen politiek en burger, en de problemen die dit veroorzaakt in de samenleving. Daarvoor zijn klassieke stedenbouwkundige bouwstenen ingezet en opnieuw geïnterpreteerd. Het plein is een van deze bouwstenen. Deze ruimte waar het publieke leven zich afspeelt, zowel in heden als verleden, is bij uitstek geschikt om de problemen tussen politiek en burger te adresseren. Het plein is gemeenschapsgrond. Iedereen die het betreedt voelt zich onderdeel van het geheel en kan delen in een gevoel van collectieve trots.

Het nieuw ontworpen plein voor de Tweede Kamer is representatief voor de nieuwe politiek. Het gaat niet voorbij aan de problemen tussen politiek en burger, maar adresseert die juist. Door nieuwe gevels aan de bestaande toe te voegen, ontstaat een heldere geometrische ruimte, een plek waar politici en burgers weer toenadering kunnen zoeken.

De gevels van het plein zijn ontworpen als ‘inhabitable wall’ die dik genoeg is om ruimtes te herbergen. De architectuur van deze muren biedt een overweldigende reis langs de werking van het politieke systeem, in al zijn smerigheid en schoonheid. Hoe verder de bezoeker gaat, hoe dichter hij de politiek nadert. De reis is niet gemakkelijk, maar de eindbestemming is indrukwekkend: de ideële ruimte, een conditie waar men hopelijk naar blijft terugverlangen.

IdealCity werpt een kritische blik op onze huidige politieke situatie en haar architectuur. Het biedt een architectonisch perspectief voor een toekomst waarin politiek en burger zich weer verzoenen.

Meer beeldmateriaal
Download thesis

Naam
Karel van Zanten
e-mail

begin afstuderen
september 2020

afgestudeerd
juli 2021

Wat doe je nu?

Ik werk op dit moment als architect bij HilberinkBoschArchitecten. Daarnaast zijn we in de omgeving waar ik ben opgegroeid onze eigen monumentale boerderij aan het restaureren. Een plek waar het leren begrijpen van oude tradities van bouwen en leven, en het ontwerpen (en zelf bouwen) van hedendaags wonen samensmelten.

Wat hoop/wil je als ontwerper in de nabije en/of in de verre toekomst bereiken?

De nabije toekomst wordt vooral gevormd door het focussen op de renovatie van ons monument.
De verre toekomst is het geleidelijk opzetten van een eigen ontwerppraktijk, met eigen projecten. Waarbij ik hoop projecten te maken die verrassende antwoorden kunnen bieden op actuele vraagstukken en problemen, maar altijd geënt zijn op een traditie. Voor mij als ontwerper staat het ontwerpen van ruimtelijke kwaliteit centraal, die ervaren kan worden, en voortkomt uit het alledaagse en het vervreemdende.

Enkele gerelateerde artikelen