Hoogste tijd om wat podcasts uit te lichten in het Nederlandstalig aanbod. Ook is de algemene lijst met podcast geüpdatet, die bevat zowel Nederlands- als Engelstalige podcasts.
Mijn guilty pleasure is een lekkere true crime podcast. Dergelijke verhalenvertellers over architectuur heb ik helaas nog niet ontdekt, terwijl er toch echt aan drama geen gebrek is. Er zijn bijvoorbeeld genoeg moordende architecten en als een opera over Robert Moses en Jane Jacobs mogelijk is, dan moet een true architecture crime toch kunnen. Anyone? Het zal een kwestie van wachten zijn, dus ondertussen redden we ons met wat er is.
Babbelpodcasts komen het meest voor omdat ze het eenvoudigst te produceren zijn. Zet twee of meer mensen bij de microfoon, druk op de opnameknop, vermijd editing en uploaden maar. Hier volgen noemenswaardige podcasts, in oplopende complexiteit van editing.
Het eenvoudigste type podcast is de opgenomen live-talkshow, maar daarmee zeker nog niet slecht. In de Groningse talkshow De linkse mannen lossen het op van platform GRAS praat men “niet in de ruimte, maar over de ruimte”. Hosts Bram Douwes en Wilbert van de Kamp praten vlotjes en prettig-kritisch over Groningse ruimtelijke plannen en politieke visies zoals het Gronings stationsgebied, Groningse stegen en de onvermijdelijke aardbevingen. De laatste maanden verbreedt het gesprek zich wel wat meer naar algemeen nieuws als AI en de toeslagenaffaire, maar de podcast is prima aan te horen, omdat je steeds het gevoel hebt onderdeel van het publiek te zijn.
Voor het noodzakelijke rechtse tegenwicht moet je eens naar de lekker bekakt pratende Sander Schimmelpenninck en Maarten de Gruyter luisteren van Hou je Vastgoed. Met herkenbaar vastgoedjargon als “wat is jouw USP als architect?” of “architectuur is om naar te kijken” worden politici, ontwikkelaars, aannemers, makelaars en architecten uitgenodigd, die laatsten overigens uitsluitend als ze zelf ook ontwikkelaar zijn. Uiteraard. Mocht je idealistische ideeën hebben over architectuur, deze podcast is een luisterwaardige reality-check.
De podcast Merel en Tracy praten door heeft verreweg de hardst klinkende namen als gasten. Het is geen talkshow maar een opgenomen gesprek over algemene algemene thema’s als ‘groen en blauw’ of ‘verbouwen’ met bijvoorbeeld Herman Hertzberger en Vita Teunissen. Merel Pit en Tracy Metz behoren tot het establishment van de architectuurjournalistiek en steevast begint de introductie van de gasten dan ook met “we kennen elkaar goed”. Dan weet je als luisteraar genoeg; hier zal geen kritische noot vallen. Het luisterend publiek van vakgenoten en de gasten blijven zo mijlenver verwijderd van de afgronden der diepgravende journalistiek.
De Vlaamse Klara podcast Onze natuur in de stad is ook niet kritisch van toon, maar er klinkt wel de professionele redactionele diepgang van de Vlaamse publieke omroep in door. In vier afleveringen komen ontwerpers aan het woord over stadsnatuur. In iedere aflevering komt een eigen thema aan bod (bomen, klimaat) en wordt toegelicht aan de hand van een specifiek project. De informatiedichtheid is hoog terwijl men hier wel mikt op een lekenpubliek. En het is op locatie opgenomen, iets dat voor architecten toch zeker een meerwaarde heeft. Je ziet natuurlijk niks, maar een goede locatie-opname zorgt ervoor dat je voelt alsof je er bent, de akoestische ruimte doet zijn werk. Met andere podcasts wil dat nogal eens mislopen vanwege te generiek en overheersend omgevingsgeluid (verkeer vooral), maar de geluidprofessionals van Klara leggen de lat op de goede hoogte.
Bovenstaande podcasts zijn feitelijk een uitbreiding van andere journalistieke activiteiten zoals voornoemde live talkshows, radioprogramma’s of tijdschriften. Podcasts zijn dan een welkome diversificatie van het media-aanbod om meer publiek te genereren.
Het is vooral bewonderenswaardig als een podcast zelfstandig wordt geproduceerd. Zeker als ze wat meer doen dan alleen de microfoon open houden. Dat is de moeite waard en dat maakt het voor de makers ook de moeite waard. Hieronder mijn persoonlijk top 3. (Deze podcasts zijn ook in de Archined podcastlijst te vinden).
Sereh Mandias en Elsbeth Ronner van Windoog bezoeken spraakmakende projecten en hun ontwerpers. De podcast is een bondig verslag van gesprekken die diepgang en complexiteit niet uit de weg gaan. Recente projecten zijn bijvoorbeeld de Lakenhal en het Waterloopbos. De interviews en geluidopnamen van het locatiebezoek worden afgewisseld met interviews aan tafel en ingesproken teksten die de fragmenten in het thema van de uitzending plaatsen. Doordat de makers goed geïnformeerd zijn, persoonlijke observaties niet schuwen en de gesprekken ook nog eens goed monteren zorgen ze ervoor dat je als luisteraar goed betrokken raakt.
Zonder shownotes.
Vergelijkbaar is de Plattegrond podcast van o.a. Nienke de la Rive Box over “pioniers, architecten en andere cowboys”. Seizoen 3 staat in het teken van jong erfgoed, zoals de ecokathedraal van Louis Le Roy, de eerste moderne windmolen en het stadhuis van Terneuzen. De aanpak is vergelijkbaar met die van Windoog: meerdere sprekers praten over een gebouw en worden verbonden door een voice-over. Het is iets vlotter van toon maar is ook veel minder betrokken met het onderwerp.
Met shownotes
Een laatste favoriet is Respons van Catherine Koekoek en Veerle Alkemade. Hierin stellen zij “feministische vragen in de architectuur”. Het gaat niet direct over projecten en de makers stellen zich activistisch, persoonlijk en onderzoekend op. Hoe verander je de werkcultuur, hoe bouw je inclusief, hoe bouw je duurzaam? In de vlotte gesprekken word je als luisteraar serieus genomen en wat het tot favoriet maakt: het is goed en liefdevol gemonteerd en pakt onderwerpen genuanceerd aan.
Met shownotes en transcripts.
