De ondertitel van het afstudeerproject van Sanne van Haasteren luidt ‘A new approach of home for the urban environment’. Hiervoor nam ze het Karkas, een leegstaande kantoorkolos in het centrum van Eindhoven als testsite. “Iedereen heeft recht op onderdak”, artikel 25 van de mensenrechten.
Kan je je onderwerpkeuze kort toelichten?
Het project HomeTown is ontstaan vanuit een persoonlijke fascinatie. Veel van mijn leeftijdsgenoten hebben moeite met het vinden van een plek die ze hun thuis kunnen noemen. Op het moment van het definiëren van het afstudeeronderwerp was ik 24 jaar. Precies zo’n leeftijd dat de meeste van mijn leeftijdgenoten hun studies hebben afgerond en klaar zijn voor de volgende stap in het leven. Ik ervaarde persoonlijk hoe moeilijk het kon zijn voor ons jonge starters om een eigen thuis te vinden. Ik zag niet maar één, maar een flink aantal leeftijdsgenoten moeite hebben met het betreden van de woningmarkt.
Toen ik me eenmaal begon te verdiepen in deze woningcrisis kwam ik er achter dat niet alleen jonge starters moeite hadden met het vinden van een geschikte plek. Maar dat de woningcrisis effect heeft op een meerdere doelgroepen, van eenpersoonshuishoudens tot alleenstaande ouders of gezinnen met een seizoensgebonden inkomen en zo kan ik nog wel even door gaan. Er zijn zelfs mensen die zelfredzaam zijn maar puur door de huidige druk op de woningmarkt op straat komen te staan. Deze groep heet economische dakloze. Er zijn te weinig geschikte woningen, huren of kopen is te duur en voor sociale huur sta je zonder hoge prioriteit voor 6+ jaren op de wachtlijst.
“Iedereen heeft recht op onderdak”, artikel 25 van de mensenrechten.
Ik vind het bizar dat iedereen zomaar op straat kan komen te staan terwijl iedereen evenveel recht heeft op onderdak. Met mijn afstuderen wilde ik graag iets doen wat een bijdrage zou kunnen leveren aan de oplossing van dit probleem. Ik wilde deze uitdaging tot op de kern onderzoeken, om deze informatie vervolgens te kunnen gebruiken als basis voor het ontwerpen van een alternatieve manier van het inrichten van onze leefomgeving. Zodat het weer toegankelijk wordt voor iedereen.
Wat of wie zijn je inspiratiebronnen en kan je dit kort toelichten?
Tijdens de onderzoeksfase van het afstudeerproces werd ik enorm geïnspireerd door de Barrios (krottenwijk) in Caracas, Venezuela. Ondanks dat de Barrios een vrij chaotische uitstraling heeft, is de structuur op een organische manier ontstaan waarbij de nadruk ligt op het heft in eigen hand nemen en de vrijheid van de bewoner. De reden dat ik in eerste instantie op deze buurt terecht ben gekomen tijdens mijn onderzoek heeft met de voorgeschiedenis van Caracas te maken. De stad had vroeger namelijk geen plaats voor de minder rijke gezinnen. Waardoor deze huishoudens grondgebied op de heuvels om de stad heen zijn gaan claimen. En door middel van zelfbouw ontstond er zo een geheel nieuw gedeelte om de stad. Op een gegeven moment bestond zelfs meer dan 50% van de stad Caracas uit Barrios. De stad werd hierdoor ook wel de vrije stad of de informele stad genoemd. Al snel vond ik dit voorbeeld ook terug op kleine schaal. ‘The tower of David’ in Caracas Venezuela was namelijk een vervallen karkas wat geclaimd is door squatters en vervolgens een heel eigen mini maatschappij vormde.
Naast dat dit mijn ogen heeft geopend voor verschillende mogelijkheden om de steden weer toegankelijk te kunnen maken voor de worstelende doelgroep, ben ik ook geïnspireerd geraakt door verschillende architecten die zich bezig houden met alternatieve woonvormen. Zo heb ik bijvoorbeeld mogen sparren met Moriko Kira, een van origine Japanse architect die goed bekend is met CPO trajecten en collectieve woonvormen. Ook heb ik mogen sparren met Marjolein Smeele, architect en community builder bij Space & Matter. Daarnaast heb ik veel gehad aan door anderen gedaan onderzoek naar de principes van bijvoorbeeld: CPO, zelfbouw, de optimale werking van tinyhouses/appartement, flexibele kantoor afbouw principes etc.
Benoem het sleutelmoment in je afstudeerproject
Een belangrijk sleutelmoment in het project HomeTown is het moment in het proces waarbij de verschillende onderzoeken samenvloeiden tot een duidelijke visie. In het begin van het afstuderen ben ik vooral bezig geweest met het onderzoek doen; naar de verschillende doelgroepen, de oorzaken van de druk op de woningmarkt, de (evolutie van de) woningwet, de evolutie van verschillende woonvormen, de evolutie van de menselijke beschaving/sociale structuur, bestaande alternatieve woonvormen, financieringsvormen, eigendomsverhoudingen etc.
Voor het afronden van alle verschillende onderzoeken was het nog lastig te zeggen welke richting het afstudeerproject op zou gaan. En ook na het afronden van de onderzoeken was het nog lastig hoe alles zou samenvloeien tot een geheel. De conceptfase van het project volgde vrij snel op de onderzoeksperiode. In deze fase heb ik nog heel experimenteel gekeken naar welke concepten er bij mijn project zouden kunnen passen. Tegen het einde van de conceptfase werd het duidelijk hoe alles samen zou moeten komen. Het zou een laagbouw hoge densiteit gebouw worden met casco afbouw ruimten waarbinnen de verschillende bewoners zelf de vrijheid hebben om te kiezen hoeveel ruimte ze nodig hebben, welke woonfuncties ze willen delen en welke (semi)publieke functies ze aan het gebied toe willen voegen.
Wat ontwerpen voor mij betekent
Als architect kan je een enorme impact maken aan je omgeving; van hoe mensen leven, werken en wonen, tot het bijdragen aan een oplossing van maatschappelijke problemen. Het feit dat ik met mijn werk een bijdrage kan leveren aan de maatschappij op een positieve manier vind ik een fijne gedachte. Maar daarnaast vind ik het ook gewoon enorm leuk om bezig te zijn met het ontwerpen van verschillende ruimten. Het is een vakgebied waar je vrij creatief voor moet kunnen denken en daarnaast is het ook een vakgebied waarbij je vrij exacte kennis voor moet hebben. Het is voor mij de perfecte combinatie tussen techniek en creativiteit.
Wat ik als ontwerper nog wil bereiken
Na het afstuderen van de academie heb ik me gelijk bij het architectenregister ingeschreven. Ik wilde al heel lang architect worden en nu ik dit bereikt heb werd ik opnieuw aan het denken gezet. Wat nu verder? Naast dat ik de afgelopen paar jaar vooral bezig ben geweest met het opdoen van ervaring heeft er ook een flinke focus gelegen op de zoektocht naar mezelf als ontwerper. Wie wil ik als ontwerper zijn? En wat is mijn bijdrage aan de maatschappij? Tijdens mijn studie heb ik verschillende typen projecten mogen doen waarbij ik mezelf heb kunnen testen op wat bij me past. Uiteindelijk ben ik er achter gekomen dat ik me vooral met sociale uitdagingen bezig wil houden. Maar de zoektocht naar wie ik als ontwerper ben is nog lang niet afgelopen.
Projecttekst
The current pressure on the Dutch housing market is making more and more people economically homeless. The economic homeless are people who are self-sufficient, have a job and can take care of themselves, but lack the possibility of their own home. There are simply not enough suitable homes for target groups such as starters, students and single households. It is possible that the current Housing regulations are outdated. Although the law protects residents against a bad living environment created by third parties, residents nowadays want to take matters in their own hands and are limited by these strict regulations. The project ”HomeTown” shows that it is possible to design our living environment in an alternative way, in which the initiative and freedom return to the users of the space. By compressing a neighbourhood into a high density low-rise building and creating more suitable living spaces for the urban wanderer.
How is it possible that so many people have no home, while there are so many potential forgotten sites in the city, such as in Eindhoven? HomeTown gives new life to the dilapidated ‘Karkas’, an abandoned shell, right in the heart of the city. HomeTown repurposes this area and creates more places for a home. The building concept is designed as a neighbourhood compressed into a high-density low-rise building. The design consists of small communities that are modular, each with their own identity. Through a CPO process with casco delivery, residents gain more control over their own living environment. A network of collective corridors runs through the building, connecting (semi-)public and private spaces. These functions are programmatically connected to the nearby environment and consist of functions that are needed and are currently missing in a 10-minute (walking) radius.
The semi-public spaces consist of residential functions such as shared kitchens or bathrooms. There is always a choice whether the households share functions or own them privately. Sharing functions creates new relationships of ownership and makes it possible for people to live in smaller spaces. The private spaces are casco housing units where the residents are free to fill in how to use their own living spaces. These casco housing units are completed in a flexible manner using principles that are also applied in office buildings, so that they can be rearranged again and again.
HomeTown offers new ways of living, living (together) and working. A compressed village in the middle of a city where the rules of the housing law are challenged with new forms of relations of ownership. In addition, optimal use of space ensures the creation of a new home for many different residents.
naam
Sanne Joy van Haasteren
e-mail
website
Opleiding
Academie voor Architectuur en Stedenbouw, Tilburg
Start afstuderen
September 2021
Afgestudeerd
Juni 2022
