Met het afstudeerproject Bloemkoolwijken – the new vernacular? onderzoekt Julia Ravensbergen hoe regionale biobased materialen toegepast kunnen worden bij de gevelrenovatie van deze typische jaren zeventig woonwijken.
Drie landschappen zijn uitgebreid onderzocht met als eindproduct drie verschillende ´look-books´. Links een foto van de maquette uit het veenlandschap en rechts een eerste schets hoe een straat in het veenlandschap na de renovatie eruit kan komen te zien.
Kan je je onderwerpkeuze kort toelichten?
Tijdens mijn studie was er weinig aandacht voor biobased bouwen. Toen ik bij de Dutch Design Week was, raakte ik geïnspireerd door een project met biobased materialen. Toen dacht ik: daar moet ik tijdens mijn afstuderen wat mee! De focus op de Bloemkoolwijk kwam eigenlijk pas wat later. Ik wilde die opgedane kennis over biobased bouwen graag direct toepassen en ben toen bij Bloemkoolwijken terechtgekomen. Dit zijn wijken die je kunt herkennen aan hun bloemkoolstructuur, gebouwd in de periode tussen 1970 en 1985. Ze liggen vaak aan de rand van de stad, dicht bij de natuur, en staan de komende jaren ook op de renovatielijst. Het leek me daarom perfect om deze twee thema’s te combineren.
Wat of wie zijn je inspiratiebronnen en kan je dit (kort) toelichten?
Waar het eigenlijk allemaal mee begon, is ‘The Exploded View Beyond Building’ die een paar jaar terug op de Dutch Design Week stond. Dit huis was gemaakt door het samenvoegen van verschillende initiatieven en telde wel 60 verschillende biobased materialen, de een nog innovatiever dan de ander. Dat heeft mij zo geïnspireerd dat ik daarna heb besloten om tijdens mijn afstuderen iets met biobased bouwen te gaan doen. Via mijn mentor ben ik ook in contact gekomen met Mo Smit van Stichting Bouwtuin. Met Stichting Bouwtuin doen ze al langer onderzoek naar verschillende landschappen en het gebruik van deze materialen op een zo lokaal mogelijke manier. De brede kennis die Mo heeft op dit gebied heeft me enorm geïnspireerd en verder geholpen.
De voordelen van bio-based bouwen voor de verschillende actoren.
Benoem en beschrijf (kort) het sleutelmoment in je afstudeerproject.
In het eerste deel van mijn afstuderen heb ik enerzijds verschillende Nederlandse landschapstypes geanalyseerd en ben ik anderzijds in de Bloemkoolwijken gedoken om te ontdekken hoe ze precies gebouwd zijn. Na deze analyses kon ik deze twee studies samenvoegen door echt te gaan ontwerpen met de lokale materialen. Toen dacht ik: wow, dit wordt echt iets tastbaars!
Beschrijf (kort) wat ontwerpen voor jou betekent.
Je verdiepen in een bepaald onderwerp om vervolgens je creativiteit en passie tot uiting te kunnen brengen.
Wat hoop/wil je als ontwerper in de nabije en/of in de verre toekomst bereiken?
Biobased bouwen meer op de kaart te zetten – specifiek met betrekking tot de materialen die lokaal te vinden zijn!
De verschillende lagen en materialen die nodig zijn voor de renovatie.
Projecttekst
Een deel van onze huizenvoorraad, grotendeels opgetrokken na de oorlog, staat de komende jaren op de renovatielijst. Hier schuilt echter een dilemma: de bouwsector veroorzaakt aanzienlijke uitstoot, voor een groot deel te wijten aan de productie van bouwmaterialen. Bovendien hebben deze zogenoemde bloemkoolwijken, refererend naar de bloemkoolvormige stedenbouwkundige structuur, vaak weinig tot geen relatie met het omringende landschap en worden in de media ook wel omschreven als eentonig. In dit project ‘Bloemkoolwijken – The New Vernacular?’ worden deze uitdagingen aangepakt door onderzoek te doen naar de mogelijkheden van hyper lokale renovatie met materialen uit het omliggende landschap.
Het begin van het onderzoek richt zich voornamelijk op de diverse landschapstypen die Nederland rijk is. Drie dominante landschappen steken erbovenuit: bos- en heidegebied (zand), agrarisch gebied (klei), en plassengebied (veen). Elk van deze landschappen hee/ zijn eigen karakteris5eken en vegetatie. Zo gedijen bijvoorbeeld wilgen en riet goed in het voch1ge veengebied, voelen dennenbomen zich thuis in het bos- en heidegebied en wordt het agrarische gebied gedomineerd door landbouw, waarbij stro een veelvoorkomend bijproduct is. In het project zijn deze en andere vegetatie in deze drie gebieden verder onderzocht om erachter te komen hoe hun kwaliteiten benut kunnen worden voor twee doeleinden: het isoleren van de woningen en het vernieuwen en opknappen van de gevels.
Door de low-tech aard van het project is er veel geëxperimenteerd met verschillende materialen om zo meer inzicht te verkrijgen in de kwaliteiten en mogelijke toepassingen ervan. Met alle verzamelde informatie zijn drie look-books gecreëerd, één voor elk landschapstype. Deze look-books dienen als een bron van inspiratie voor bewoners, woningcorporaties, bouwtechnici, architecten, maar vooral voor iedereen die geïnteresseerd is. De look-books bieden een breed overzicht, waarna één van de ontwerpen verder is uitgewerkt. Hoe zien de technische details eruit, en hoeveel materiaal is er nodig om de gevels van een huis volledig te renoveren? Het eindontwerp is gemaakt van verschillende natuurlijke materialen die te vinden zijn in het veenlandschap; denk aan hout, riet, wilgentakken en lisdodde.
Er zijn veel ontwikkelingen gaande op het gebied van biobased bouwen, en hoewel er nog meer onderzoek nodig is, belicht ‘Bloemkoolwijken – The New Vernacular?’ de potenties van biobased renovatie. Verder hoop ik met dit project meer mensen bewust te maken van de landschappen die Nederland rijk is en de mogelijkheden die er zijn om lokaal en duurzaam te bouwen!
Thesis en look-books
Meer beelden
In de Projectkas van de Botanische Tuin in Delft is veel met de verschillende materialen geëxperimenteerd.
Naam:
Julia Ravensbergen
E-mail
Begin afstuderen:
November 2022
Klaar met afstuderen:
Juli 2023
Opleiding:
Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde
