Margot van Bekkum, Jakub Biernacki, Lea Hartmeyer, Jacob Heydorn Gorski, Gavin McGee Fraser, Julia Ravensbergen, Tom Slots; de winnaars van de nationale Archiprix 2024 verkennen ruimtelijke antwoorden voor de complexe, maatschappelijke opgaven van de toekomst.
Ieder jaar maken de onderwijsinstellingen van de Nederlandse masteropleidingen architectuur, stedenbouw, landschapsarchitectuur en interieurarchitectuur een selectie van hun meest toonaangevende afstudeerprojecten om te laten deelnemen aan de Archiprix, de prijs voor de beste afstudeerprojecten. Het doel van de prijs is om getalenteerde ontwerpers een podium te bieden hun afstudeerproject te presenteren aan een groot publiek, maar ook om de discussie over de kwaliteit en inhoud van het ontwerponderwijs in Nederland te bevorderen. Alle ingezonden projecten worden beoordeeld door een onafhankelijke jury; de panelen worden minutieus bekeken, de afstudeeronderzoeken, veelal in de vorm van indrukwekkende publicaties, worden nauwgezet bestudeerd.
Zondag 16 juni was het dan eindelijk zo ver en werden in het Nieuw Instituut te Rotterdam de winnaars van de Archiprix 2024 bekend gemaakt. Met veel enthousiasme sprak de jury bestaande uit Sereh Mandias, Jeroen van Mechelen, Aura Luz Melis, Wouter Pocornie en Paul Roncken over de bijzonder hoge kwaliteit van de 27 ingezonden projecten. Met name de zorgvuldige wijze waarop de ontwerpers werkten binnen de complexe maatschappelijke vraagstukken en hierbij de disciplines van het ruimtelijke domein overstegen, kwalificeerde zij in het juryrapport als uitzonderlijk. In alle projecten staat de katalyserende rol van de ontwerper centraal die, binnen de opgaven, zoekt naar een nieuwe methodologie die de gelijkheid van mensen én anders-dan-mensen kan bewerkstelligen, aldus de jury.
De jury koos ervoor om een gedeelde eerste prijs uit te reiken aan vier projecten, drie projecten ontvingen een eervolle vermelding. De prijswinnende projecten delen volgens de jury een aanstekelijk idealisme en inlevingsvermogen, met daarbij een kenmerkende helderheid in hun proces en toegepaste ontwerpmethodes.
De winnaars van de Archiprix 2024:
The Forest Formerly Known as … Parkstad – Lea Hartmeyer
“Vanuit het perspectief van ‘care’ met begrippen als verantwoordelijkheid, collectiviteit en gemeenschapszin wordt het negatieve imago getransformeerd tot een plan met gedifferentieerde bebossing om een zorgzame relatie tussen mens en landschap te bewerkstelligen.”
Burnt: A Tale of Three Fires – Jacob Heydorn Gorski
“In een tijdperk dat natuurbranden door klimaatverandering drastisch toenemen, neemt de ontwerper van dit plan krachtig stelling. Het uitgangspunt van dit masterplan is dat bosbranden niet zijn tegen te houden maar wel beperkt kunnen worden tot bepaalde ‘pockets’ die bescherming bieden voor grotere gebieden.”
The Eyes are the Windows to the Soul – Gavin McGee Fraser
“De aanklacht tegen de zorgsector die elke vorm van blindheid louter als een fysiologisch probleem beschouwt, loopt als een rode draad door het diepgravend onderzoek. Een masterplan voor een nieuwe oogkliniek met een sociaal programma biedt plaats aan faciliteiten voor genezing en geestelijk herstel.”
De Wachtkamer – Tom Slots
“De locatie van DE WACHTKAMER lijkt willekeurig maar dat is het allerminst: het is een station waar de trein nog nooit is gestopt. Het project brengt de ambities van de bestuurders van Lelystad aan het einde van de jaren ’80 aan het licht om hun stad onderdeel te laten worden van de Randstad. In tegenstelling tot Almere stagneerde de stadsuitbreiding in Lelystad en werd station Lelystad-Zuid nooit afgebouwd.”
Eervolle vermeldingen voor:
Recollections: Structuren van Momenten – Margot van Bekkum
“Vanuit het perspectief van tijdslagen wordt het complex tot in het kleinste detail minutieus onderzocht en als monument van herinnering in ere hersteld. Dit transformatief proces van tijd en geschiedenis is verfrissend en kent een stevige theoretische en fenomenologische onderbouwing.”
Retreat the line: Empowering Play as Another way of Making Architecture – Jakub Biernacki
“Dit project is de weerslag van een denkproces van een bevlogen ontwerper die de legitimiteit van het ontwerpvak kritisch bevraagt. Het pleidooi betreft een interdisciplinaire benadering die noodzakelijk is om een meer inclusieve architectuurpraktijk uit te oefenen die dienend is aan het proces: open en samen met de gemeenschap vanuit collectief beheer.”
Bloemkoolwijken: The New Vernacular? – Julia Ravensbergen
“Gekozen is voor de bloemkoolwijken van de jaren ’70 en ’80 die met hun rijtjeshuizen een groot deel uitmaken van de Nederlandse woningvoorraad. […] In de zoektocht naar minimale uitstoot bij renovatie wordt voor de gevelbekleding naar de potentie van lokaal isolatiemateriaal uit het omliggende landschap gezocht.”
Citaten zijn afkomstig uit het juryrapport.