Zeespiegelstijging zal een enorme impact hebben op de identiteit van Zeeland. De huidige situatie is niet langer houdbaar, we worden gedwongen beslissingen te nemen. Diederik Vane presenteert ons in zijn afstudeerproject de twee ultieme oplossingen: een ZOET of een ZOUT Zeeland. Het Zeeuws Parlement geeft de handvatten die nodig zijn om te kiezen.

The ‘SALT’ based scenario (2080) envisions a future where the storm flood barriers are opened which creates a gradient of different landscapes and an open delta system
Kan je je onderwerpkeuze toelichten?
Ik ben zelf een Zeeuw en kom uit een klein gehucht vlakbij Zierikzee. In 2015 verhuisde ik naar Rotterdam. Dat gaf mij de mogelijkheid om te reflecteren op Zeeland maar deed me ook beseffen hoeveel zorgen ik mij maak.
De zorgen begonnen met de verkoop van vakantiepark Roompot aan investeringsmaatschappij KKR in 2020. Hier kun je in verschillende vakantieparken niet alleen een huisje, maar óók de grond kopen. Daardoor heeft Zeeland niet slechts een paar tientallen eigenaren langs de kust, maar een paar duizend.
Naast het toerisme staan bovendien ook twee andere belangrijke pijlers van Zeeland onder druk; de landbouw (ca. 70% van de gronden) en de visserijsector.
Zeespiegelstijging zet de hele situatie vervolgens nog eens extra onder spanning. De urgentie is enorm, maar een eenduidige visie lijkt te ontbreken. Hoe kan het dat mijn provincie, met zoveel schoonheid, identiteit en belang voor de omliggende regio’s, zó wankel lijkt te staan? Daarom wilde ik met mijn afstudeerproject schetsen hoe een mogelijk toekomstperspectief voor Zeeland eruit zou kunnen zien en of ik me nog verbonden kan voelen met mijn provincie.

The ‘SWEET’ based scenario (2080) envisions a future where the storm flood barriers are closed which creates a sweet water reservoir with matching landscapes and a closed delta system.
Wat of wie zijn je inspiratiebronnen en kan je dit (kort) toelichten?
Ik heb veel interviews gehouden met allerlei Zeeuwen en belanghebbenden. Jong, oud, boer, visser, ambtenaar en bezorgde bewoners. Deze verhalen zijn de belangrijkste inspiratiebron geweest. Daarnaast is ook het verleden een onuitputtelijke bron geweest. Neem bijvoorbeeld Johan van Veen, de grondlegger van de Deltawerken. Hij tekende rond de jaren ’50 al verschillende scenario’s waarmee het politieke gesprek op het scherpst van de snede gevoerd kon worden.
Vanuit ons werkveld vind ik mensen zoals Floris Alkemade in zijn rol als rijksbouwmeester, Marco Vermeulen, of wijlen Jandirk Hoekstra (HNS), die ik korte tijd mocht ondersteunen als assistent PARK bij de provincie Noord-Holland, enorm inspirerend. In hun werk is goed te zien hoe tekeningen en ontwerpend onderzoek kunnen bijdragen aan een politieke discussie. Denk bijvoorbeeld aan het project Mozaïek Dommelvallei, Droogte in de Delta (IABR) of Plan Ooievaar (EO-Wijers) waarin de ontwerper een verbindende, proactieve, agenderende en vooral nieuwsgierige rol aanneemt. Ook Chris van Langen, destijds directeur RAVB stelde in zijn colleges politiek en stedenbouwtheorie de rol van de stedenbouwkundige ter discussie waarbij onder andere de filosoof Bruno Latour (Parlement van de Dingen) niet ontbrak. Latour’s actor-gerichte denken is uiteindelijk een belangrijke inspiratie geweest voor de debatvorm die ik in mijn afstuderen heb gehanteerd.
Tot slot bouw ik met mijn project ook enigszins voort op het werk van eerder afgestudeerden. Bijzonder interessant vond ik bijvoorbeeld het werk van Ziega van den Berk; Het Doggersland, de kraamkamer van de Noordzee (ook onderdeel van de Ambassade van de Noordzee) en Lieke Jildou de Jong met haar project Zoetwater erven op zilte zeebodem.

The SALT based economy provides a variety of flora and fauna. For example Shell food, Algae, Kentish Plovers and Sea Lavender. This economy is very specific for this region.
Benoem en beschrijf het sleutelmoment in je afstudeerproject
De belangrijkste ontwerpkeuze is vooral de beslissing geweest om niet één ontwerp te maken maar een debat tussen twee goed doordachte scenario’s vorm te geven. Mijn hypothese was: we moeten naar een duurzaam toekomstperspectief waarbij een open systeem (zout) vanzelfsprekend is. Hierin is plek voor de oester, voor de zilte zeelucht en de slikken en schorren. Dat is wat Zeeland zou moeten representeren! Logisch toch? Nee, want hoe langer ik onderzoek deed des te duidelijker het werd dat door de enorme complexiteit deze keuze helemaal niet zo vanzelfsprekend is.
Daarnaast is Zeeland een van de meest ontworpen provincies. Plannen voor een nieuwe toekomst zijn er al in overvloed. Dat wordt duidelijk zichtbaar in het beeldende archief van Deltares waar allerlei plannen voor de Delta zijn verzameld. De één radicaal, de andere behoedzaam. Het enige wat ik met een zout droombeeld zou doen, is een project aan deze stapel toevoegen. Maar waarom wordt er dan niet gekozen? Die vraag zat mij dwars. Het is boven alles een politieke kwestie, en daarom probeer ik nu, door niet te kiezen juist een keuze te forceren.

The SWEET based economy provides a fitting flora and fauna. For example Bream, Cattail, cranberries and the bearded seedling. This economy is more generic compared to the rest of the Netherlands
Beschrijf wat ontwerpen voor jou betekent
Ik zie ontwerpen vooral als dé manier om allerlei belangen bij elkaar te kunnen brengen. De kunst van het verbeelden waarbij één tekening een veelheid aan (conflicterende) meningen op magische wijze bij elkaar kan brengen. Dat vind ik prachtig. In het begin staan er nog 100 strepen op een vel papier, maar dat worden er steeds minder om vervolgens bij die laatste streep de discussie op zijn scherpst te kunnen voeren. Creativiteit en complexiteit komen in ons vak op zo’n mooie manier samen. Voor mij is een goede fineliner en een schetsrol daarom ook onmisbaar tijdens mijn werk.
Wat hoop/wil je als ontwerper in de nabije en/of in de verre toekomst bereiken?
Begin dit jaar heb ik via het Centrum voor Beeldende Kunst mijn werk, samen met een kunstenaarscollectief, mogen presenteren aan een brede groep Zeeuwen. Ook hebben onder andere de gemeente Schouwen-Duiveland, Deltares en de provincie Zeeland mijn werk met enthousiasme ontvangen. Hoe het verder loopt weet ik niet maar wat ik vooral hoop is dat mensen zo snel mogelijk na gaan denken over welke toekomst zij zouden willen kiezen en wie er allemaal deelnemer is van deze toekomst. Als dát lukt, én ik met mijn verhaal het maken van een keuze iets heb versneld, dan ben ik tevreden.

If we choose for SALT, we choose for eating sea products, we are extremely frugal with sweet water, can only produce necessary sweet vegetables in certain small and higher area’s therefore focussing more on the local cooperative economy. On the other hand, our experimenting and innovative new economy gives us opportunities on a global scale and yet again creates an example for the rest of the world.
Project tekst
Sea level rise will have a huge impact on Zeeland’s identity. The current situation is no longer sustainable and we are forced to choose, but how do we make a choice? This is how “The Zeeland Parliament” was born. The members, presented by knowledge from different local stakeholders, investigate possible solutions and a new balance between ecology and economy. This allows a realistic debate to be conducted with all actors, including those who do not always get a voice.
The two solutions represent a SWEET and a SALT Zeeland.
The SWEET scenario shortens the coastline as the original delta plan intended, creating a regional freshwater reservoir.
An economy takes shape in the form of wine farms, production of cranberries, export of onions and other crops. Different plants, birds and fishes that need a sweet water environment find a home in this scenario.

If we choose for SWEET, we choose for wine production, we harvest madder and use it to dye fashionable clothing and grow orchards that are much more biodiverse. Our sweet water reservoirs lets us still harvest onions, potatoes and sugar beets which are used to battle global hunger. Therefore we have an important role in our geopolitical climate.
The SALT scenario opens up the coastline to the tide. We allow salt water to enter, creating a gradual transition between water and land. Think of mudflats, salt marshes and swampy ponds.
The salt economy consists of, for example, sea fennel, salty potatoes, algae and oysters. All kinds of animals inhabit this scenario that benefit a salty lifestyle.
If we do not choose within five years, the choice will be made for us, just like 70 years ago during the Flood. In the worst case, our chosen scenario needs to be ready in the year 2080. That means 56 years to discuss, plan ánd develop one of the scenario’s.
Which one would you choose?

By envisioning both scenario’s and going through them in depth, we are capable of forming a debate between different parties. The interviews have taken shape in the form of 8 different parliament members. The step towards decision making is formed by coming together and creating empathy instead of oppositions. Which one would you choose?
Naam
Diederik Vane
email
Begin afstuderen
Februari 2022
Klaar met afstuderen
Maart 2023
Opleiding
Rotterdamse Academie van Bouwkunst