In het Nederlandse landschap lijken landbouw en natuur steeds meer elkaars vijanden te worden. Het afstudeerproject van Emma Schoonhoven, ‘Reinvigorating the landscape’, laat zien hoe mens, natuur en cultuur in symbiose samen gaan in de boerderij van de toekomst. Het project ontvouwt zich langs twee belangrijke elementen: het terugbrengen van natuurlijke processen op het platteland en de architectonische manifestatie van deze symbiose door een geïntegreerde landschap-architectuur ervaring.
De gemeenschappelijke keuken vormt de toegangspoort tot de Uiterwaarden. De muren van geramde aarde strekken zich uit buiten het gebouw en vormen fruitmuren die gebruik maken van passieve warmte
Kan je je onderwerpkeuze toelichten?
De keuze voor dit onderwerp volgde uit twee aspecten die samenvloeiden, verbondenheid met natuur en de landbouwcrisis. Uit het gemeenschappelijke onderzoek van onze ontwerpstudio kwam naar voren dat men zich graag verbonden voelt met natuur, maar daarin vaak op zoek gaat naar ongerepte wilde natuur. In het Nederlandse gecultiveerde landschap is deze overweldigende natuur zelden te vinden. Ik raakte geïntrigeerd in wat voor ‘natuur’ we nog hebben in Nederland en hoe hiermee een verbondenheid kan worden gevonden. De huidige landbouwcrisis maakt dat het platteland op het punt staat te veranderen, er zijn voorbeelden van boeren die samenwerken met de natuur, alleen blijft dit vaak onderbelicht. Architectuur heeft de kracht om dit te manifesteren en de mens weer dichter bij natuur te brengen ongeacht de context.
Project locatie: Nederland – Uiterwaarden / Een divers gebruik van de Uiterwaarden is mogelijk door verschillende landschapsplateaus, terwijl de grens tussen landbouw en natuur vervaagt doordat het ecosysteem doorloopt
Wat of wie zijn je inspiratiebronnen en kan je dit toelichten?
Ik vind het altijd moeilijk om hierop te antwoorden want heb altijd graag een brede blik en geen specifieke inspiratiebronnen. Maar al vanaf het begin van mijn studie word ik enthousiast van het werk van Peter Zumthor. Projecten waarin de relatie met omgeving, ruimtelijke ervaring en tektoniek centraal staan hebben mij altijd speciaal geïnteresseerd. Daarnaast is Stephan Kellert ook een inspiratiebron geweest in zijn kijk op de mens en diens ‘aangeboren affiniteit voor natuur’. En een jonger bureau, Werkstatt, dat laat zien hoe we bio-based kunnen bouwen met oog voor de gebruiker en omgeving.
Geramde aarde kernen verbinden de gebouwen met de grond en hun robuustheid vormt een contrast met de houten constructie en fluïde ruimte.
Benoem en beschrijf het sleutelmoment in je afstudeerproject
Mijn project had twee sleutelmomenten, een daarvan was de keuze om een publieke boerderij te maken op deze locatie. Ik wilde graag verschillende landschapstypes doorsnijden en de bewustwording vergroten dat overal natuurlijke processen een rol spelen. Het andere sleutelmoment was bij het concept van het gebouw, toen de basis en constructie vorm kregen en samen kwamen. Ik ging voor me zien hoe het project het landschap aanvult (met de gestampte aarde muren die van het landschap in het gebouw lopen) en hoe de constructie een verweving is van mens-gemaakte en natuur.
De constructie is deel van de architectonische taal die de affiniteit met natuur vergroot. Door herhaling van een simpel basiselement ontstaat een drie dimensionale structuur die vervolgens is uitgehouwen om de ruimte te vormen.
Beschrijf wat ontwerpen voor jou betekent
Ontwerpen betekent voor mij een kans om maatschappelijke kwesties op te pakken, te onderzoeken, een verhaal neer te zetten en een ervaring mogelijk te maken die de mens dichter bij elkaar, natuur en zichzelf brengt.
Wat hoop/wil je als ontwerper in de nabije en/of in de verre toekomst bereiken?
Ik zie het als een uitdaging om architectuur te maken die bijdraagt aan de transitie naar een duurzamere samenleving waar mens, natuur en cultuur meer in balans zijn.
Mycelium blokken (met landbouwafval als voeding) groeien over tijd, waardoor de randen vervagen en de façade wordt bedekt in een steeds veranderend patroon
Project tekst
In plaats van landbouw die focust op controle en opbrengst, wordt met het afstudeervoorstel een regeneratieve landbouw mogelijk gemaakt die samenwerkt met natuur en zo de biodiversiteit en de veerkracht van het land versterkt. Het is de kracht van architectuur, als mediator tussen mens-gemaakte en natuur, om deze symbiose te manifesteren en de bezoeker de natuur van het platteland te laten (her)waarderen. Er is onderzocht hoe mensen hun (natuurlijke) omgeving ervaren en dit is vertaald naar ontwerpprincipes, zodat op een directe en indirecte manier de ervaring van natuur wordt versterkt.
Het gebouw is een verlengde van de dijk en opent zich naar het landschap.
Het ontwerp van een publieke boerderij in de Uiterwaarden laat zien hoe dit kan worden toegepast. Het ontwerp snijdt door verschillende landschapstypes, wiens diversiteit het ecosysteem én de opbrengst van het land vergroot. De gebouwen overbruggen de verschillende plateaus en vormen een leidraad wanneer je het landschap ontdekt. De gebouwen zijn sterk verbonden met de grond en hebben een uitgesproken dakkap die een hybride ruimte omsluit. Door het toepassen van natuurlijke processen (groei & verval), natuurlijke patronen (complexiteit & orde) en natuurlijke principes (toevlucht & vooruitzicht) ontstaat een architectuur die men weer verbindt met natuur.
Naam
Emma Schoonhoven
e-mail
Begin afstuderen
Februari 2022
Klaar met afstuderen
Februari 2023
Opleiding
Technische Universiteit Eindhoven
