Oude situatie
In 2006 besloot de gemeente Amsterdam om een parkeergarage te bouwen onder het Van Beuningenplein. Op het dek van de nieuwe parkeergarage werd een nieuw speel- en sportveld gepland. Dit was de start voor het nieuwe Van Beuningenplein.
In de oude situatie werd het Van Beuningenplein aan het zicht onttrokken door geparkeerde auto’s, hekken en hoog opgeschoten, slecht onderhouden groen. De achterliggende speelvelden waren hierdoor geïsoleerd van hun context. Als gevolg daarvan was het plein vooral in gebruik als hangplek, en was er sprake van vandalisme. Omwonenden waardeerden echter de grote bomen op het plein en het groene aanzien van de randen, ook al maakten ze geen gebruik van de plek zelf en kon het Van Beuningenplein beter beschreven worden als een ‘no go area’.
Doel
Het plein moest een positieve impuls w geven aan de wijk. Maar deze keer voor iedereen; een openbare ruimte die ook ‘s nachts veilig is, die kinderen uitnodigt om te spelen en die stadsbewoners een plek biedt om te pauzeren, relaxen en elkaar te ontmoeten. Met volop ruimte voor interactie en spontane ideeën. Buurtbewoners werden zeer intensief betrokken bij de planvorming. De belangrijkste randvoorwaarde van de bewoners was de wens om de bestaande bomen rondom het plein te handhaven. Dit betekende dat de parkeergarage zeer zorgvuldig ingepast moest worden. Het voordeel was dat hierdoor bovengronds veel ruimte vrij kon blijven voor openbaar gebruik en het groene karakter van het plein behouden kon blijven.
Interventie
Het ontwerp kent veel facetten. Aan de randen van het plein zijn op strategische plekken geveltuintjes, bankjes en heggen geplaatst, die gezamenlijk intieme ruimten definiëren om te ontspannen en te ontmoeten. De grenzen tussen privé en publiek zijn hierdoor minder rigide, en een levendige, kleurige plint is het resultaat. Het centrale plein is ontworpen voor sport en spel. De speelplaats is een groot, golvend oppervlak met verschillende torens en speeltoestellen die speciaal voor deze locatie zijn ontworpen. Ze bieden een uitdaging voor alle leeftijden, samen met de andere speelvoorzieningen op het plein. De twee sportvelden kunnen voor diverse sporten worden gebruikt, zoals basketbal en voetbal. Eén veld is verdiept aangelegd, met betonnen randen die geschikt zijn voor skaters. In de zomer is dit veld tevens een waterspeeltuin, met verschillende waterelementen. Bovendien kan het veld in de winter onder water worden gezet, zodat er een tijdelijke schaatsbaan ontstaat. De Richard Krajicek Foundation doneerde geld voor de realisatie van de speelvelden, onder de conditie dat er een wekelijks sportactiviteitenprogramma is voor kinderen. Het verzorgen van een programma voor dit plein is een belangrijk thema: niet alleen de fysieke inrichting maar ook de programmering van het plein zorgt voor continuïteit en activiteit. De twee gebouwen die aan het plein zijn toegevoegd zijn multifunctioneel. Het eerste paviljoen is een tienercentrum en het andere een theehuis met een ruimte voor de ‘speeltuinmanager’. Het tienercentrum is gecombineerd met de toegang tot de ondergrondse parkeergarage, en het andere herbergt opslag van speelmaterialen en een werkplaats voor de speelplaatsbeheerder. Het theehuis heeft een dakterras, dat bovendien wordt gebruikt voor yoga-lessen. In de avonduren worden de pergolaconstructies als extra verlichting ingezet.
Het werkt!
Het nieuwe Van Beuningenplein is een nieuwe schakel en ontmoetingspunt voor de wijk geworden. Verschillende groepen ontmoeten elkaar, en maken gebruik van de vele functies die het plein te bieden heeft. De sociale samenhang in de buurt is hierdoor sterker geworden, en daarmee heeft het Van Beuningenplein een impact die ver boven die van een openbare speeltuin uitstijgt. Het plein slecht de fysieke en sociale barrière die de Van Hallstraat vroeger vormde, en legt nieuwe verbindingen tussen buurtjes met verschillende demografie. Het kleine, commercieel gerunde theehuis is nét groot genoeg om een verschil te maken maar te klein om het plein te domineren. Hierdoor is het een ware katalysator, een plek waar buurtbewoners elkaar in een ongedwongen sfeer kunnen ontmoeten. De speelvelden worden gebruikt door kinderen van alle leeftijden, de zitplekken en randen van het plein worden volop gebruikt door ouders en buurtbewoners.
Het Van Beuningenplein is opgeleverd in mei 2011. Het werd genomineerd voor de Gouden Klinker 2011, de Amsterdamse Architectuur Prijs 2012 en de Urban Intervention Award 2013, en is in het Jaarboek Landschapsarchitectuur 2012 gepubliceerd.