Om het rijksmonumentale gebouwencomplex van het voormalige Sanatorium De Hooge Riet en de bijbehorende historische parkaanleg voor de toekomst te kunnen behouden is een duurzame herbestemming nodig. Het karakteristieke complex blijft voor het dorp behouden als wooncomplex met appartementen. Daarnaast is ook bescheiden nieuwbouw noodzakelijk om het allemaal financieel haalbaar te maken. De Hooge Riet was een plek om te herstellen of tot rust te komen. Genieten van licht, lucht en ruimte was het credo en dat is ook wat het gebouw en de parkachtige omgeving uitstralen. In de nieuwe situatie wordt weer op deze kwaliteiten teruggegrepen.
De parkzone voor het hoofdgebouw krijgt een opknapbeurt, waarbij historische zichtlijnen, borders en paden worden hersteld. Nieuwe appartementen vormen een kraag rondom het monument, waarmee een reeks van nieuwe collectieve binnenhoven ontstaat. In de bosrand is een tiental twee-onder-een kap woningen in het groen ingepast.
Verwaterd
De Hooge Riet is een groen gebied met grote parkachtige kwaliteiten. Foto’s van de eerste aanleg tonen een prachtig en zeer zorgvuldig ontworpen, aangelegd en beheerd terrein. Het park kent een karakteristieke opzet waarbij het hoofdaccent van het park ligt aan de spoorzijde met een vijver, boomgroepen, mooie zichtlijnen en een verbijzondering bij de hoofdentree. Rondom de gebouwen en in de binnentuinen/hoven is de inrichting meer tuin-achtig. Het park wordt omlijst door de bosrand.
Helaas is het terrein momenteel behoorlijk verschraald en geen schim meer van het zorgvuldig aangelegde en beheerde terrein uit de begintijd. In het plan krijgt de groenaanleg weer de liefde die het verdient.
Monumentale bomen
De grote kwaliteit is naast de ruimtelijke werking, die op sommige plaatsen nog wel overtuigend is (vooral aan de voorzijde), de vele oude, vaak monumentale bomen. Bij de situering van de nieuwbouw wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met waardevolle bomen. De nieuwbouw is zoveel mogelijk tussen de bestaande bomen in gesitueerd (‘geschoenlepeld’).
Bos – Park – Tuin
Het terrein bestaat uit drie delen: de bosrand die het gebied omlijst, het park aan de voorzijde en de tuinen rondom de gebouwen. Deze driedeling vormt de basis van het ontwerp van de buitenruimte. In elk deelgebied is ingezet op het versterken van de eigen sfeer en kwaliteit.
Parkzone voorzijde
Hier wordt de representatieve parkaanleg behouden en hersteld. Oude zichtlijnen worden teruggebracht door op een aantal plekken nieuwe aanplant en te ver doorgegroeide bomen te verwijderen. De inzichten uit het tuinhistorisch onderzoek van SB4 (juni 2019) vormen hiervoor het vertrekpunt. De vervallen borders en de pergola’s met klimplanten aan de voorzijde van het monument worden hersteld.
Bosrand
Langs de Horsterweg en Hortensialaan blijft minimaal een bosstrook van 10m behouden. In deze groenzone wordt wel wat achterstallig onderhoud uitgevoerd en worden enkele doorzichten gecreëerd om de zichtbaarheid en sociale veiligheid van de Hooge Riet te vergroten en revitalisering van het groen mogelijk te maken. Achter deze bosstrook wordt de nieuwbouw ingepast. De nieuwbouw is zoveel mogelijk gesitueerd op de plekken waar nu al bebouwing en verharding aanwezig is, zodat er zo min mogelijk bos gekapt hoeft te worden.
Tuinen en hofjes
De hofjes bij het hoofdgebouw worden heringericht, passend bij de nieuwe functie. Daarbij wordt voortgebouwd op de historische ontwerpuitgangspunten, zoals de geometrische aanleg met een pad rondom, veel gras en het toepassen van groenblijvende beplanting. Waardevolle bomen en historische elementen, zoals de pergola’s, muurtjes en de vijver worden behouden en hersteld. Met de aanleg van de nieuwe kraag ontstaan weer nieuwe hofjes, deze worden onderdeel van de reeks hofjes. Elke hof krijgt een eigen accent.
Biodiversiteit
Bij de revitaliseringsplannen voor het terrein van De Hooge Riet is natuurlijk grote aandacht voor het behoud en waar mogelijk versterken van de aanwezige biodiversiteit. Zo worden er vooral inheemse soorten toegepast in het park- en bosdeel en het beheer wordt hierop afgestemd (bijvoorbeeld op de juiste momenten maaien met het oog op de insecten). Ook wordt natuurinclusief gebouwd, onder meer door het realiseren van nestgelegenheid in de nieuwbouw. Er worden bijenhotels geplaatst, egelkasten en er is ruimte voor rommelhoekjes en een ‘muur van wildernis’. In het beplantingsplan is door de soortkeuze rekening gehouden met de behoeftes van inheemse vogels en insecten.
