Feature

Heerenveen en Louis Le Roy tekenen 100-jarig contract

De gemeente Heerenveen en de Stichting TIJD hebben een intentieverklaring getekend, waardoor de ontwikkeling van het door Louis Le Roy in de jaren zestig in gang gezette ‘ecokathedrale’ proces van de Heerenveense Kennedylaan voor de duur van 100 jaar gegarandeerd wordt.

Eind jaren zestig kreeg Louis Le Roy van de gemeente Heerenveen de gelegenheid om samen met bewoners de groenstrook van Kennedylaan over een lengte van een kilometer te ontwikkelen. Le Roy liet puin van gesloopte woningen uit de omgeving op de strook storten en motiveerde de bewoners van de straat om met dit puin te gaan bouwen. Er werden plekken gemaakt, muurtjes gebouwd, bomen geplant en langzamerhand begon de natuur zijn eigen werk te doen. De Kennedylaan groeide uit tot één van de bekendste voorbeelden van bewonersparticipatie en van de 'wilde tuin'- ideeën van Le Roy. Voor Le Roy zelf is dit 'wilde' karakter overigens niet het hoofddoel. Het gaat hem meer om het creëren van vrije plaatsen in de stad waar – door de interactie van de creatieve krachten van mens en natuur – processen op gang kunnen worden gebracht die zich zonder einddoel oneindig in de tijd kunnen voortzetten.

Na meer dan dertig jaar is de groenstrook uitgegroeid tot een dicht woud waar de oorspronkelijke interventies van de bewoners nog maar nauwelijks zichtbaar zijn. Op zichzelf heeft dit opvallende wilde bos in het keurig aangeharkte Heerenveen zo zijn eigen kwaliteit. Maar het is duidelijk dat de natuur hier de overhand heeft gekregen en dat de participatie van de mensen er de laatste jaren nogal bij is ingeschoten. Omdat de dichte begroeiing bij kruispunten tot onoverzichtelijke situaties ging leiden, greep de gemeentelijke plantsoenendienst op die plaatsen in en werd er gekapt en geschoren. Het proces leek tot stilstand te zijn gekomen en de Kennedylaan dreigde te worden omgevormd tot een doorsnee plantsoen. De onduidelijkheid over de verantwoordelijkheid en vooral over de vraag of de Kennedylaan nog wel de tijd kreeg om door te ontwikkelen frustreerden pogingen om de het proces opnieuw op te pakken.

Aan die onduidelijkheid is met de ondertekening van het 100-jarige contract – wat betreft tijdsduur een bestuurlijk unicum – een eind gekomen. In de intentieverklaring spreekt de gemeente zich uit dat zij de randvoorwaarden willen scheppen om de ontwikkeling van een 'hoogcomplexe structuur door samenwerking tussen natuurlijke en creatieve menselijke processen, ofwel het ecokathedrale proces,' nieuw leven in te blazen en duurzaam voort te zetten. De Stichting TIJD, opgezet om het ideeëngoed van Le Roy te bevorderen en te beheren krijgt een beheerdersrol en zal een 'bouwmeester' aanstellen die bewoners die zich inmiddels al weer hebben aangemeld gaat begeleiden. Het belangrijkste onderdeel van de overeenkomst is echter dat de Kennedylaan nu de Tijd wordt gegund. De gemeente en de stichting spreken de intentie uit, dat het opnieuw in gang gezette proces minstens 100 jaar zal worden bevorderd, althans niet zal worden verstoord. De stichting zal het proces gedurende minimaal 100 jaar adopteren, de gemeente zal het proces gedurende minstens 100 jaar eerbiedigen.

Le Roy is de afgelopen dertig jaar op allerlei plaatsen gevraagd vergelijkbare projecten op te starten. Steeds vroeg hij maar om twee dingen: geef mij de vrije ruimte (1% van het stedelijk oppervlak voor de vrije ontwikkeling van processen is genoeg) en geef mij de tijd. Ruimte kon hij meestal wel krijgen, maar tijd bleek steeds weer een probleem. Nergens kon of durfde het gemeentebestuur te garanderen dat het proces zich onbeperkt in de tijd mocht ontwikkelen. Het heeft dertig jaar geduurd voordat de gemeente Heerenveen zoiets aandurfde. Wie weet gaat deze overeenkomst met een unieke lange duur een voorbeeldfunctie vervullen.