De reeks aanslagen die gisteren het World Trade Centre vernietigden en het Pentagon zwaar beschadigden zijn van een dergelijke aard en omvang dat wij daar als architectuursite alleen maar onze afschuw over kunnen uitspreken. Toen wij gisterenmiddag van verschillende kanten het ongelooflijke bericht hoorden wisten wij op dat moment niet hoe we relevante informatie aan de enorme mediagolf konden toevoegen. Nu – bijna 24 uur later – hebben we de ons bekende gegevens over de architectuur en de constructie van de Twin Towers op een rijtje gezet.
De beide torens van het World Trade Center in New York, door de inwoners van de stad liefkozend de tweeling genoemd, behoorden ieder met 410 meter tot de hoogste bouwwerken ter wereld. Alleen in Kuala Lumpur, Chicago, Toronto, Moskou en Shanghai staan hogere gebouwen. In 1966 werd begonnen met de bouw van het WTC. De oplevering was in 1973. De bouw kostte in totaal 750 miljoen dollar (f 1,8 miljard). Het totale complex besloeg zes gebouwen.Het World Trade Center is ontworpen door de Japanse architect Minuro Yamasaki op voorspraak van de toenmalige New Yorkse gouverneur Nelson Rockefeller en zijn broer David. De 110 etages in beide torens hadden 882.550 vierkante meter aan kantoorruimte beschikbaar.Het gebouw was opgetrokken uit staal en beton. Elke toren was voorzien van 21.800 ramen, die overigens uit veiligheidsoverwegingen niet geopend konden worden. Voor de ongeveer 150.000 mensen die het gebouw dagelijks bezochten, waren per toren 108 liften beschikbaar.Het World Trade Center bood onderdak aan meer dan duizend ondernemingen en instellingen. Grootste huurder was zakenbank Morgan Stanley Dean Witter, dat 12,5 procent van een toren bezette. Ook de New Yorkse havenautoriteiten hadden in het WTC veel kantoorruimte. Zij verkochten in juli dit jaar de verhuurrechten van het gehele complex aan Silverstein Properties, een transactie die werd geschat op 3,2 miljard dollar. Eigenaar van het winkelgedeelte van het WTC was het Australische Westfield. Deze vastgoedmaatschappij is momenteel in een overnamegevecht gewikkeld met Rodamco North America. (ANP)
Bij de bouw van het World Trade Center is rekening gehouden met de mogelijkheid dat een groot vliegtuig tegen een van de torens zou vliegen. De gebouwen zijn daartegen bestand, zei de constructeur van de Twin Towers, Leslie E. Robbertson, in 1993 tegen het dagblad Cobouw. Robbertson (onder veel meer verantwoordelijk voor De bank of China in Hong Kong, AT&T New York, US Steel Headquarters in Pittsburg, De Rock'nRoll hall of Fame) sprak dat jaar op de TU in Delft, naar aanleiding van de eerste aanslag op het World Trade Center in februari '93. Die aanslag was vermoedelijk ook bedoeld om een van de torens omlaag te krijgen maar dat lukte toen niet. Volgens Robbertson was dat te danken aan de constructie van de torens, die niet te verbeteren zou zijn. 'De maatschappij aanvaardt niet dat wordt ontworpen op het exploderen van bommen. Maar het vernielen van de torens door een auto met explosieven te laten ploffen, zal volgens Robbertson niet lukken. Dat komt omdat de draagconstructie van de torens een grote mate van constructieve veiligheid bezit. Afgezien van de krachten die volgen uit belastingsgevallen van storm en aardbevingen, is bijvoorbeeld ook rekening gehouden met een 'aanvlieging' door een Boeing 707'. stelde Robbertson in Cobouw – overigens onder de voorspellende titel: 'Voorzieningen wolkenkrabber zijn voor verbetering vatbaar' (ANP, Cobouw 24-5-'93)
Volgens J. Berenbak, hoogleraar in het ontwerpen van draagconstructies aan de TU Delft, heeft de architect niet overdreven. 'Zijn verhaal was wel realistisch. De Boeing 707 is een veel kleiner vliegtuig dan waarvan nu sprake is.' De hoogleraar, die het gebouw heeft bezocht en ook het bouwtype goed kent, vindt dat het World Trade Center de aanslagen in eerste instantie juist vrij goed had doorstaan. 'Het heeft me echt verbaasd dat de gebouwen het nog een tijdje uitgehouden hebben. Het gebouw krijgt de impact te verwerken van een massa van 200 ton, die met meer dan 500 kilometer per uur inslaat. Na zo'n gigantische klap zou het gebouw meteen in kunnen storten. Kennelijk heeft het staal dat vervormt veel van de energie opgenomen.''Berenbak omschrijft de manier waarop de Twin Towers instortten, van boven naar beneden, als een domino-effect. ,,Vloeren raken beschadigd en komen op lager gelegen verdiepingen terecht. Deze houden het wel een tijdje, maar als die vloeren, mede door de hitte, het ook begeven, stort het gebouw van bovenaf in.'' (ANP)
De draagkracht van de torens wordt voor een groot deel opgenomen door de gevels. De gevels bestaan uit een raster van ingestortte staalkolommen hart op hart 1,20 meter. De stijfheid van de gevels wordt verder vergroot door ingelaste stalen platen. In feite kunnen de torens worden gezien als rechthoekige, dragende hulzen met middenin een staal-en-beton kern. De vloeren hangen tussen de kern en de dragende gevels. Een dergelijke constructie is enorm sterk en stijf. Inderdaad leken de torens bestand te zijn tegen de impact van de vliegtuigen die zich in de gebouwen boorden. De latere instorting is waarschijnlijk mede veroorzaakt door de enorme kerosinebranden. Op de website van het Architects Journal wordt nog gesuggereerd dat wellicht de ophangpunten van de vloeren aan de gevel het eerst zijn bezweken. Wat de werkelijke gang van zaken geweest is zal naar alle waarschijnlijkheid pas na langdurig onderzoek bekend worden gemaakt. (ANP / Architect Journal)