In een voormalig kerkgebouw in Amsterdam Noord ontwierp architectenbureau Open Kaart winkelruimtes voor de voedselbank, een kledingwinkel en een drogist. De kerkzaal verandert drie dagen per week in een Sociale Markt en kan op de overige dagen gebruikt blijven worden voor concerten, bijeenkomsten, uitvaarten en filmvertoningen.
Een nieuwe typologie voor voedselbanken
Steeds meer mensen zijn afhankelijk van de voedselbank en de verwachting is dat dit nog wel even zo blijft. De normale gang van zaken bij zo’n voedselbank is dat klanten in een rij staan en om beurten een krat met eten krijgen uitgereikt. De Diaconie van de Protestantse Kerk Amsterdam had behoefte aan een andere opzet en vond het de moeite waard in een meer permanente vorm te investeren. Dit vraagt om een nieuwe typologie waarin autonomie en keuzevrijheid hand in hand gaan met persoonlijke aandacht, begeleiding en ontmoeting: de Sociale Markt.
Het tegengaan van eenzaamheid en het aanbieden van laagdrempelig advies zijn ook een belangrijk onderdeel van de Sociale Markt. Waar in de oude opzet van de voedselbank onpersoonlijkheid en afhankelijkheid de sfeer bepaalden, staat de Sociale Markt voor een ontspannen ontmoeting. Klanten worden persoonlijk begeleid door de mini-supermarkt en de drogist. Tijdens het wachten kunnen ze terecht in de kledingwinkel, naar de kapper, aansluiten bij activiteiten, hulp vragen over financiën of moeilijke brieven van de overheid of gewoon een kopje koffie drinken.
Een tweede leven voor kerkgebouwen
In het voormalig kerkgebouw worden sinds 2022 geen zondagse kerkdiensten meer gehouden. In plaats van het kerkgebouw te sluiten of verkopen, kiest de Protestantse Kerk Amsterdam voor een doorbestemming die recht doet aan de maatschappelijke betekenis van de kerk voor de stad.
Het transformeren van de kerkzaal tot een Sociale Markt is hiervan de eerste stap, die in samenwerking met veel verschillende partijen tot stand kon worden gebracht. Bijzondere aandacht is daarbij besteed aan het multifunctioneel houden van de kerkzaal. Deels omdat de sociale markt slechts drie dagen per week geopend is en deels vanwege de emotionele en spirituele waarde die veel mensen hechten aan de plek.
Materialisatie en detaillering
De kerkzaal kende een sober palet aan materialen: een natuursteen vloer, gemetselde wanden en een groen geverfd houten plafond. Er is voor gekozen aan dit palet één smaak toe te voegen: blank gelakt hout. Door de winkels vorm te geven als tribunemeubel doen zij geen afbreuk aan de kerkzaal, maar bieden ze juist meer gebruiksmogelijkheden. De winkelruimtes zijn bovendien zo gedetailleerd dat de deuren in gesloten toestand alleen te herkennen zijn aan het sleutelgat.
