Feature

Merkelbachprijs 2000

De Merkelbachprijs 2000 voor een Amsterdams bouwwerk is dit maal toegekend aan Roberto Meyer en Jeroen van Schooten voor hun woningblokken op het GWL-terrein, Art Zaaijer ontving de aanmoedigingsprijs voor zijn ontwerp voor een grachtenhuis op Java-eiland.

Het Amsterdams Fonds voor de Kunst reikt om de drie jaar de Merkelbachprijs uit. Deze kunstprijs van de gemeente Amsterdam wordt vanaf 1973 toegekend aan een bijzonder bouwwerk binnen de gemeentegrenzen. Eerder werd de Merkelbachprijs toegekend aan de WoZoCo van MVRDV (1997) en aan Piraeus van Hans Kollhoff (1994). Naast de Merkelbachprijs wordt ook om de drie jaar een aanmoedigingsprijs toegekend aan een 'aanstomende, jong held'.

De jury bestaande uit Marina de Vries (journalist Het Parool), Peter Lankhorst (politicus) en Ton Venhoeven (architect) zullen niet voor een eenvoudige opgave hebben gestaan gezien het enorme tempo waarmee in Amsterdam hele nieuwe wijken worden gerealiseerd – zo zijn in de laatste drie jaar onder andere Java-eiland, Borneo en Sporenburg, GWL en Zuiveringspark bebouwd – en bestaande stukken stad op de schop gaan. Voor de jury stond van meet af aan vast dat de Merkelbachprijs toegekend moest worden aan een gebouw met een toekomstvisie, een gebouw dat tevens de compacte stadgedachte uitdraagt. De woongebouwen van Roberto Meyer en Jeroen van Schooten op het GWL-terrein bleken het beste aan deze criteria te voldoen. Uit het juryrapport: 'Door gebruik te maken van elementen uit de internationale beeldcultuur oogt hun werk tegelijk nieuw, modern, opwindend en vertrouwd. Hun bouwwerken zijn flitsend en onmiskenbaar van deze tijd. Moeiteloos paren zij een Hollandse ingetogenheid aan een zinderende exotiek. Het sluit naadloos aan bij een beeldtaal die we kennen uit films videoclips en reclamespots. In hun werk tonen zij zich ware meesters op het gebied van verschijningsvorm, detaillering en materiaalgebruik. […] De woningen in het project van Meyer en Van Schooten zijn door hun stapeling tegelijk ingenieus en ruimtelijk boeiend. Met name de verhoogde woonstraat met bruggen is een vondst die de noodzaak van het stapelen van woningen omtovert tot een boeiende, ruimtelijke ervaring.'

Voor de aanmoedigingsprijs golden andere selectiecriteria. Het eengezinsgrachtenhuis dat Art Zaaijer ontwierp is immers niet echt een bouwwerk dat de compacte stadsgedachte tot uitdrukking brengt en lijkt eerder een moderne variant op een zeventiende eeuwse grachtenwoning dan dat het een toekomstvisie uitdruk. Uit het juryrapport: 'De echte rijkdom zit niet op de gevel, maar in het interieur. […] De route door het huis heen is tegelijk doorleefd en filmisch. Niet de vorm is in dit huis belangrijk, maar de ruimtewerking in al zijn schakeringen. […] Het hele huis is een filmisch spel met conventies, een spel met de verwachting van de bezoeker. Zo blijkt de nonchalante entree via de schuifpui het resultaat van een zuivere spiegeling; de achtergevel, waar je de schuifpui eerder zou verwachten, lijkt een tweede voordeur te bevatten, via welke je rechtstreeks in het trappenhuis van de woning uitkomt. […] Elke verdieping heeft dezelfde oningedeelde ruimte, waardoor de bewoner het huis helemaal naar eigen wens en behoefte kan bewonen. Daarnaast heeft elke verdieping haar eigen fraai betegelde sanitair, met als topper op het dak een luxe badkamer met uitzicht op een intiem, verborgen dakterras'.