Een structuralistisch landmark heruitgevonden
Oorspronkelijk ontworpen door Joop van Stigt in de late jaren 70 voor de Faculteit der Geesteswetenschappen van de Universiteit Leiden, is Cluster Zuid een opvallend voorbeeld van structuralistische architectuur. Het ontwerp volgt de ‘korrel van de stad’ met een raster van paddenstoelvormige betonnen kolommen. Recent gerenoveerd en uitgebreid door De Zwarte hond in opdracht van universiteit Leiden, groeide het gebouw van 12.458 m² naar 16.008 m². Daarbij is de architectonische essentie behouden, terwijl hedendaagse duurzaamheidsprincipes zijn geïntegreerd. Het vernieuwde Herta Mohr biedt ruimte aan 700 les- en studieruimte, college- en vergaderzalen, specialistische bibliotheken en een parkeergarage.
Verbeterde oriëntatie en samenhang
Cluster Zuid bestond oorspronkelijk uit zeven afzonderlijke ‘huizen,’ maar de navigatie in het gebouw was ingewikkeld door herhalende binnenplaatsen, smalle gangen en beperkte transparantie. Om dit te verbeteren, werd het ‘middelste’ huis vervangen door een ruime hoofdentree en een atrium, die de oriëntatie vergemakkelijken, samenhang brengen en natuurlijk licht laten binnenstromen. Daarnaast versterkt de royale hoofdentree de verbinding met de stad door het binnen- en buitenplein naadloos te verbinden. De tweede verdieping werd volledig gerenoveerd en een achtste ‘huis’, bekleed met geanodiseerd aluminium, toegevoegd.
Duurzaam en circulair bouwen
De beschermde status van het gebouw zijn externe aanpassingen minimaal. De kenmerkende kegelvormige betonnen kolommen en balkons blijven zichtbaar, waardoor het oorspronkelijke ontwerp behouden blijft. Duurzaamheid stond centraal bij de renovatie: gerecyclede betonnen kolommen en 4.000 m2 sequoiahouten plafonddelen kregen een tweede leven als wandbekleding in het atrium. Energiezuinige maatregelen zoals zonnepanelen, verbeterde isolatie en een warmte-/koudeopslagsysteem dragen bij aan de BREEAM Excellent-certificering.
Renovatie als toekomstvisie
Het renovatieproces was een nauwkeurig samenspel tussen behoud en vernieuwing, met aandacht voor erfgoed en toekomstbestendigheid. Dankzij een sterke samenwerking met de opdrachtgever, duurzame keuzes en doordachte ingrepen is Herta Mohr zowel een eerbetoon aan Van Stigts visie als een inspirerend voorbeeld van hoe renovatie een gebouw nieuw leven kan geven.
